1. Lợi ích của việc mua bán hàng hóa qua thương mại điện tử.

1.1 Đối với doanh nghiệp

- Mở rộng thị trường: Với chi phí đầu tư nhỏ hơn nhiều so với thương mại truyền thống, các công ty có thể mở rộng thị trường, tìm kiếm, tiếp cận người cung cấp, khách hàng và các đối tác trên khắp thế giới. Việc mở rộng mạng lưới nhà cung cấp, khách hàng cũng cho phép các tổ chức có thể mua với giá thấp hơn và bán được nhiều sản phẩm hơn. Với thương mại điện tử, các doanh nghiệp hoàn toàn có cơ hội mua bán mà không bị hạn chế bởi không gian và thời gian. Các doanh nghiệp có thể có nhiều phương pháp quảng cáo để bán hàng của mình. Ngược lại bên mua cũng có thể tìm ra cho mình nhà cung cấp ưng ý nhất bằng cách tìm hiểu thông tin của các nhà cung cấp cũng như sản phẩm của họ thông qua website của doanh nghiệp đó hoặc tìm ra mức giá ưng ý nhất thông qua sàn giao dịch trực tuyến.

- Tăng tính linh hoạt trong hoạt động sản xuất: Sự trao đổi thông tin liên tục giữa nhà cung ứng, nhà sản xuất, khách hàng có thể dự báo tốt hơn nhu cầu và thị hiếu của thị trường. Phản ứng linh hoạt đối với những thay đổi bất thường, bất lợi xảy ra trên thị trường. Chủ động trong việc sản xuất, nhanh chóng nắm bắt cơ hội. Thương mại điện tử đang thay đổi hệ thống sản xuất từ đại trà đến sản xuất chỉ trong thời gian theo nhu cầu và có thể tùy chỉnh. Hơn nữa hệ thống sản xuất được tích hợp với tài chính, tiếp thị và các hệ thống chức năng khác cũng như đối với các đối tác kinh doanh và khách hàng.

- Cải thiện hệ thống phân phối: Giảm lượng hàng lưu kho và độ trễ trong phân phối hàng. Hệ thống cửa hàng giới thiệu sản phẩm được thay thế hoặc hỗ trợ bởi các showroom trên mạng, ví dụ ngành sản xuất ô tô (Ví dụ như Ford Motor) tiết kiệm được chi phí hàng tỷ USD từ giảm chi phí lưu kho.

- Vượt giới hạn về thời gian: Việc tự động hóa các giao dịch thông qua Web và Internet giúp hoạt động kinh doanh được thực hiện 24/7 mà không mất thêm nhiều chi phí biến đổi.

- Mô hình kinh doanh mới: Các mô hình kinh doanh mới với những lợi thế và giá trị mới cho khách hàng. Mô hình của Amazon.com, mua hàng theo nhóm hay đấu giá nông sản qua mạng đến các sàn giao dịch B2B là điển hình của những thành công này.

- Tăng tốc độ tung sản phẩm ra thị trường: Với lợi thế thông tin và khả năng phân phối giữa các doanh nghiệp làm tăng hiệu quả sản xuất và giảm thời gian tung sản phẩm ra thị trường.

- Củng cố quan hệ khách hàng: Thông qua việc giao tiếp thuận tiện qua mạng, quan hệ với trung gian và khách hàng được củng cố dễ dàng hơn. Đồng thời việc cá biệt hóa sản phẩm và dịch vụ cũng góp phần thắt chặt quan hệ với khách hàng và củng cố lòng trung thành.

- Thông tin cập nhật: Mọi thông tin trên web như sản phẩm, dịch vụ, giá cả... đều có thể được cập nhật nhanh chóng và kịp thời. 

- Có thêm lực lượng trung gian mới: Các doanh nghiệp có thể thông báo điện tử cho khách hàng tiền ẩn về các mặt hàng mà họ đặc biệt quan tâm. Mặc dù tất cả đều có xu hướng loại bỏ trung gian, xu hướng tương tác trực tiếp giữa người mua và người bán ngày càng tăng là xu thế bất lợi đối với môi giới trung gian, thương mại điện tử vẫn sẽ mở ra các loại hình trung gian mới về môi giới.

1.2 Lợi ích đối với người tiêu dùng

- Vượt giới hạn về không gian và thời gian: Thương mại điện tử cho phép khách hàng mua sắm mọi nơi, mọi lúc đối với các của hàng trên khắp thế giới. Nếu như ở thương mại truyền thống bạn chỉ có thể mua những sản phẩm ở xung quanh mình, những sản phẩm trực tiếp ở không gian địa lý hẹp, còn đối với thương mại điện tử bạn có thể mua những sản phẩm ở bất cứ đâu, bất cứ thời điểm nào.

- Nhiều lựa chọn về sản phẩm và dịch vụ: Thương mại điện tử cho phép người mua có nhiều lựa chọn hơn vì tiếp cận được nhiều nhà cung cấp hơn. Với việc không giới hạn về không gian và thời gian khách hàng có thể lựa chọn sản phẩm ở bất cứ đâu bất cứ nơi nào trên mạng, giúp người mua có thể thoải mái lựa chọn.

- Chi phí giao dịch thấp: Sàn giao dịch thương mại điện tử giúp cho người mua giảm chi phí mua hàng và tiếp cận thị trường một cách nhanh chóng hơn. Bằng cách tham khảo thông tin từ nhiều nhà cung cấp, người mua hàng có thể tiếp kiệm chi phí cho mình. Thêm vào đó sàn giao dịch thương mại điện tử còn giúp giảm thiểu thời gian tiếp cận thị trường thông qua hệ thống cung cấp hiệu quả các sản phẩm dịch vụ. Các công cụ phân tích của thương mại điện tử cũng thúc đẩy xu hướng hợp tác giữa các nhà cung cấp.

- Thông tin phong phú, thuận tiện, chất lượng cao hơn: Khách hàng có thể dễ dàng tìm được thông tin nhanh chóng và dễ dàng thông qua các công cụ tìm kiếm (search engines); đồng thời các thông tin đa phương tiện (âm thanh, hình ảnh).

- Giảm chi phí tìm kiếm và thời gian đối với người mua: Sàn giao dịch thương mại điện tử giúp người mua giảm chi phí mua hàng và tiếp cận thị trường một cách nhanh hơn. Bằng cách tham khảo thông tin từ nhiều bộ phận, phòng, ban và công ty người mua có nhiều cơ hội giành được các điều khoản thương mại ưu đãi từ phía các nhà cung cấp.

- Tạo sự minh bạch về giá: Với sự trợ giúp của công nghệ thông tin và hạ tầng truyền thông đặc biệt là internet các thành phần trong mối qua hệ giao dịch thương mại điện tử các bên có thể cung cấp cho đối tác rõ ràng các chi phí sản xuất, vận chuyển và giá thành chính xác  của sản phẩm một cách rõ ràng nhất, để tạo sự tin tưởng lẫn nhau.

- Cộng đồng thương mại điện tử: Môi trường kinh doanh thương mại điện tử cho phép mọi người tham gia có thể phối hợp, chi sẻ thông tin, kinh nghiệp hiệu quả và nhanh chóng.

1.3 Lợi ích đối với xã hội 

- Hoạt động trực tuyến: Thương mại điện tử tạo ra môi trường để làm việc, mua sắm, giao dịch... từ xa nên giảm việc đi lại, ô nhiễm, tai nạn.

- Nâng cao mức sống: Nhiều hàng hóa, nhiều nhà cung cấp tạo áp lực giảm giá do đó khả năng mua sắm của khách hàng cao hơn, nâng cao mức sống của mọi người.

- Lợi ích cho các nước nghèo: Những nước nghèo có thể tiếp cận với các sản phẩm, dịch vụ từ các nước phát triển hơn thông qua Internet và thương mại điện tử. Đồng thời cũng có thể học tập được kinh nghiệm, kỹ năng... được đào tạo qua mạng.

- Dịch vụ công được cung cấp thuận tiện hơn: Các dịch vụ công cộng như y tế, giáo dục, các dịch vụ công của chính phủ... được thực hiện qua mạng với chi phí thấp hơn, thuận tiện hơn. Cấp các loại giấy phép qua mạng, tư vấn y tế.... là các ví dụ thành công điển hình.

2. Các hạn chế khi mua bán hàng hóa qua thương mại điện tử

- Loại bỏ các nhà phân phối và những người buôn bán nhỏ lẻ: Với việc tham gia trực tiếp các sàn giao dịch thương mại điện tử các doanh nghiệp có thể sễ dàng liên hệ đàm phán, giao dịch với nhau mà không cần qua trung gian. Việc các doanh nghiệp liên hệ với nhau như vậy giúp giảm chi phí giao dịch. Tuy nhiêu điều đó cũng sẽ đem lại một số hạn chế cho doanh nghiệp, nếu như sử dụng trung gian marketing, qua những tiếp xúc kinh nghiệm, sự chuyên môn hóa và quy mô hoạt động của họ sẽ đem lại cho nhà sản xuất nhiều bất lợi hơn so với việc nhà sản xuất tự phân phối.

- Xung đột kênh: Nếu như trước đây các công ty chỉ sử dụng một kênh phân phối để bán hàng tại một thị trường hay một phân đoạn thị trường thì ngày nay với sự đa dạng hóa khách hàng, ngày càng có nhiều công ty sử dụng hệ thống phân phối nhiều kênh hay còn gọi là hệ thống phân  phối kép (hệ thống phân phối trong đó công ty tạo ra cho mình hai hay nhiều kênh phân phối để với tới một hay nhiều phân đoạn hị trường khác nhau). Thương mại điện tử đặt ra cả cơ hội và thách thức đối với người sản xuất và các đối tượng trung gian trong hệ thống phân phối (nhà bán buôn, bán lẻ). Để có sức cạnh tranh các nhà sản xuất tất nhiên phải tìm cho mình những cơ hội mới để tiếp cận khách hàng như internet hoặc bán hàng qua điện thoại,...Tuy nhiên, phát triển những hình thức mới này lại đẩy họ phải cạnh tranh nhiều khi đi đến mâu thuẫn với những kênh bán hàng truyền thống.

- Những bất lợi bắt nguồn từ tính chất mới lạ và tốc độ phát triển nhanh của các công nghệ cơ bản: Những bất lợi này sẽ biến mất khi thương mại điện tử hoàn thiện và sẵn sàng hoạt động và được toàn bộ dân chúng chấp nhận. Nhiều sản phẩm và dịch vụ đòi hỏi những nhận xét của khách hàng tiềm năng được tranh bị sẵn sàng mua qua internet.

- Các doanh nghiệp thường tính toán lợi nhuận thu được trên số lượng các vụ đầu tư trước khi sử dụng bất kỳ công nghệ mới nào: Điều đó rất khó thực hiện trong thương mạ điện tử bởi chi phí và lợi nhuận rất khó xác định. Chi phí là chức năng của công nghệ, có thể thay đổi nhanh chóng thậm chí chỉ trong thời gian ngắn thực hiện các dự án thương mại điện tử do những công nghệ cơ bản đang thay đổi một cách nhanh chóng. Nhiều công ty đã gặp rất nhiều khó khăn trong việc tuyển dụng và giữ được các công nhân có các kỹ năng về công nghệ, thiết kế và quá trình kinh doanh cần thiết để làm thương mại điện tử có hiệu quả. Một vấn đề khác mà các công ty muốn kinh doanh trên internet phải đối mặt đó là khó khăn trong việc thống nhất cơ sở dữ liệu đang hiện hiện hành và phần mềm xử lý giao dịch được thiết kế cho thương mại truyền thống thành phần mềm dành riêng cho thương mại điện tử.

- Cùng với các vấn đề về công nghệ và phần mềm, nhiều doanh nghiệp phải đối mặt với những trở ngại về văn  hóa và luật pháp trong thương mại quốc tế. Nhiều người tiêu dùng ở một mức độ nào đó vẫn còn e ngại việc gửi số thẻ tín dụng trên internet, co nhiều người tiêu dùng khác đơn giản thường hơn có thể không thích hợp được với sự thay đổi và cảm thấy không thoải mái trong việc xem các hàng hóa trên màn hình máy tính. Môi trường pháp lý mà thương mại điện tử được quản lý là các luật hoàn toàn không rõ ràng, cụ thể và mâu thuẫn với nhau.

- Vấn đề về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ: Chất lượng sản phẩm càng cao hàm lượng chất xám càng nhiều. Khi tham gia vào thương mại điện tử thông tin trở thành tài sản, và bảo vệ tài sản cuối cùng sẽ à bảo vệ thông tin. Do đó vấn đề đặt ra là bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và bản quyền của các thông tin trên web (các hình thức quảng cáo, các nhãn hiệu thương mại, các cơ sở dữ liệu, các dung liệu truyền gửi qua mạng,...). Đối với dung liệu, vấn đề đật ra là bản thân việc số hoá nhị phân các dữ liệu văn bản, hình ảnh, âm thanh để thành dung liệu truyền gửi đã là hành động sao chép, phiên dịch và phải được tác giả đồng ý, nhưng vì đưa nên mạng, nên số bản Internet không thể biết là bao nhiêu (có thể tới vô hạn), nên việc thảo thuận và xử lý trở nên hết sức khó khăn. Ở mức cao hơn người ta còn tính đến khía cạnh phức tạp hơn đó là phân chia tài sản trí tuệ mua bán qua mạng. Cần phải đưa ra khái niệm mang tính pháp lý hơn là “thế nào là tác giả”, “thanh toán vi phần” mà phải xử lý công cụ kỹ thuật cao. Những điều này đòi hỏi cần phải sửa đổi hệ thống pháp luật về mối quan hệ về sở hữu trí tuệ.

3. Ý nghĩa của việc mua bán hàng hóa qua thương mại điện tử

Sự phát triển của một nền kinh tế không chỉ dựa vào nguồn tài nguyên thiên nhiên và nguồn lao động mà nó còn được quyết định bởi trình độ công nghệ thông tin và tri thức sáng tạo. Cùng với xu thế đó, thương mại điện tử xuất hiện đã làm thay đổi bộ mặt kinh tế thế giới bởi những ảnh hưởng to lớn của mình, cụ thể:

- Làm thay đổi tính chất của nền kinh tế mỗi quốc gia và nền kinh tế toàn cầu.

- Làm cho tính tri thức trong nền kinh tế ngày càng tăng lên và tri thức đã thực sự trở thành nhân tố và nguồn lực sản xuất quan trọng nhất, là tài sản lớn nhất của một doanh nghiệp.

- Mở ra cơ hội phát huy ưu thế của các nước đang phát triển để họ có thể đuổi kịp các nước phát triển thậ chí là vượt các nước đang đi trước mình.

- Xây dựng được lại nền tảng, sức mạnh kinh tế quốc gia và có tiềm năng làm thay đổi cán cân tiềm lực toàn cầu.

- Rút ngắn khản cách về trình độ tri thức giữa các nước phát triển và các nước đang phát triển.

- Cách mạng hóa marketing bán lẻ và marketing trực tuyến. /.

                                                                                   Nguyễn Hữu Tuấn Đức- Công chức VH- XH